Η συγχώρεση είναι ανώτερη από την τιμωρία.
Μία είναι η σοφία: να γνωρίζουμε τη σκέψη η οποία ρύθμισε τα πάντα για πάντα.
Ο λαός πρέπει να υπερασπίζεται το νόμο όπως ακριβώς τα τείχη.
Τα πάντα είναι γεμάτα ψυχές και πνεύματα.
Δεν μπορείς να βρεις τα όρια της ψυχής όποιον δρόμο και να πάρεις. Τόσο βαθιές είναι οι αιτίες της ύπαρξής της.
Τα πάντα μεταβάλλονται με τη φωτιά και γίνονται με αραίωση και πύκνωση.
Το σύμπαν είναι πεπερασμένο κι ο κόσμος είναι ένας.
Δεν πρέπει να πιθανολογούμε για τα σπουδαία.
Αντί για όλα τα θνητά πράγματα οι άριστοι επιλέγουν ένα μόνο: την αιώνια δόξα. Αντίθετα οι πολλοί αρκούνται στο να χορταίνουν σαν τα ζώα.
Όλα γίνονται σύμφωνα με τις επιταγές της μοίρας και τα όντα εναρμονίζονται μέσα από τις αντιθέσεις τους.
Ο ήλιος όχι μόνο είναι καινούριος κάθε μέρα, αλλά είναι πάντοτε νέος συνεχώς.
Τους ανθρώπους όταν πεθαίνουν τους περιμένουν πράγματα που ούτε ελπίζουν ούτε φαντάζονται.
Η πολυμάθεια δεν διδάσκει το νου.
Όσοι δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τον αληθινό λόγο, ακόμα κι όταν τον ακούσουν είναι σαν τους κουφούς. Το λέει και το ρητό: Παρόντες-Απόντες.
Eίναι απόλυτα απαραίτητο κριτές των πολλών να είναι οι φιλόσοφοι.
Οι ψυχές όταν πεθαίνουν, γίνονται νερό και το νερό όταν πεθαίνει γίνεται γη. Από τη γη γεννιέται το νερό κι από το νερό η ψυχή.
Η σοφία είναι μόνο ένα πράγμα: να γνωρίζεις ότι ο ορθός λόγος κυβερνά τα πάντα μέσα από τις εσωτερικές τους σχέσεις.
Στα ίδια ποτάμια μπαίνουμε και δεν μπαίνουμε, υπάρχουμε και δεν υπάρχουμε.
Είναι αρμονία όταν ένα πράγμα έρχεται σε αντίθεση με τον εαυτό του, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε συμφωνία με αυτόν.
Ο πόλεμος είναι πατέρας και κυβερνήτης των πάντων. Αυτός άλλους τους αναδεικνύει Θεούς κι άλλους ανθρώπους, άλλους τους κάνει δούλους κι άλλους ελεύθερους.
Η αρμονία που δεν φαίνεται είναι ισχυρότερη από την φανερή.
Ο ανήφορος κι ο κατήφορος είναι ένας και ο αυτός δρόμος.
Η θάλασσα είναι το πιο καθαρό και ταυτόχρονα το πιο ακάθαρτο νερό: για τα ψάρια είναι πόσιμο και ζωοποιό, για τους ανθρώπους μη πόσιμο και θανατηφόρο.
Το πυρ κυβερνά τα πάντα.
Το πυρ θα έρθει να κρίνει και να κυριεύσει τα πάντα.
Οι ανθρώπινες δοξασίες είναι σαν τα παιδικά παιχνίδια.
Ο θάνατος της φωτιάς είναι η γέννηση του αέρα κι ο θάνατος του αέρα είναι η γέννηση του νερού.
Ο θάνατος της γης είναι να γίνει νερό κι ο θάνατος του νερού είναι να γίνει αέρας και του αέρα να γίνει φωτιά κι αντίστροφα.
Ο ωραιότερος πίθηκος είναι άσχημος σε σύγκριση με τους ανθρώπους. Ο πιο σοφός απ' τους ανθρώπους σε σύγκριση με το Θεό είναι πίθηκος, ως προς τη σοφία και την ομορφιά και όλα τα υπόλοιπα.
Η φωτιά αναπαύεται μέσα από τη συνεχή μεταλλαγή.
Το κουραστικό είναι να μοχθείς πάντα για τα ίδια πράγματα και όλο μ' αυτά ν΄αρχίζεις.
Τα περισσότερα θεικά πράγματα μας διαφεύγουν και δεν τα γνωρίζουμε, εξαιτίας της απιστίας μας.
Το ίδιο πράγμα είναι το ζωντανό και το πεθαμένο, το ξύπνιο και το κοιμισμένο, το νεαρό και το γερασμένο: από τη μεταλλαγή των μεν προκύπτουν τα δε και αντίστροφα.
Για τους ξύπνιους ο κόσμος είναι ένας και κοινός, ενώ ο κάθε κοιμισμένος καταφεύγει σε έναν δικό του κόσμο.
Τα πτώματα των νεκρών πρέπει να τα πετούν στις κοπριές και χειρότερα.
Τα σκυλιά γαυγίζουν όσους δεν γνωρίζουν.
Η ασθένεια είναι που κάνει την υγεία γλυκιά και καλή, η πείνα τον κορεσμό, η κούραση την ανάπαυση.
Η δυνατότητα του σκέπτεσθαι είναι κοινή σε όλους.
Στην ψυχή ανήκει ο λόγος του αυξάνει από μόνος του.
Ο δαίμων που συνοδεύει κάθε άνθρωπο είναι ο χαρακτήρας του.
Στη φύση αρέσει να κρύβεται.
Όλα είναι ρευστά και τίποτα δεν είναι σταθερό.
Δεν μπορείς να μπεις δύο φορές στο ίδιο ποτάμι.
Τα ψυχρά θερμαίνονται, τα θερμά ψύχονται, τα υγρά ξηραίνονται, τα ξηρά υγραίνουν.
Σε μια πλήρη κυκλική περιφορά, η αρχή συμπίπτει με το τέλος.
Από ένα γίνονται όλα κι από όλα ένα.ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
....................................................................................................
Ο Ηράκλειτος, Έλληνας φιλόσοφος, γεννήθηκε στην Έφεσο κατά το 544 π.Χ.. Ο θάνατός του δεν έχει ορισθεί επακριβώς. Αν λάβουμε όμως υπόψη ότι η ακμή του συμπίπτει με την 69η Ολυμπιάδα (504 π.Χ.-501 π.Χ.και ότι έζησε 60 έτη μπορούμε να δεχθούμε ότι ο θάνατός του συνέβη το 484 π.Χ.. Πατέρας του αναφέρεται ο Βλύσων (ή Βλόσων) ή Ηράκων. Ανήκε στο γένος των Ανδροκλειδών, εκείνων δηλαδή που υπό την Αρχηγία του Ανδρόκλου, του γιου του Βασιλέα των Αθηνών Κόδρου, εξορμήσθηκαν από την Αθήνα και έκτισαν στην Ιωνία (Μικρά Ασία) την Έφεσο. Οι περί του βίου του όμως αναφερόμενες ειδήσεις είναι πολύ λίγες.Κατά τον Διογένη Λαέρτιο ο Ηράκλειτος υπήρξε από παιδικής του ηλικίας άξιος θαυμασμού. Αν και δεν υπήρξε κανενός άλλου μαθητής επαναλάμβανε ότι είχε ρωτήσει τον εαυτόν του και είχε μάθει τα πάντα από τον εαυτό του. Από δε τα διασωθέντα αποσπάσματα του έργου του φαίνεται ότι γνώριζε πολύ καλά σχεδόν όλα τα συγγράμματα των προγενεστέρων φιλοσόφων, των επικών και ελεγειακών ποιητών καθώς και όλες τις ιστορικές συγγραφές που κυκλοφορούσαν στην εποχή του στην Ιωνία.
Η εποχή του είναι μεταβατική και σηματοδοτείται από μέγάλες κοινωνικές πολιτικές και οικονομικές αλλαγές. Η φιλοσοφία του αντιμετωπίζει κριτικά τις εξελίξεις της εποχής του και παίρνει αποστάσεις τόσο από τη μυθική παράδοση όσο και από τη νέα κοινωνία που ανατέλει.
Από τα λιγοστά αποσπάσματα που έχουν διασωθεί φαίνεται πως ο χαρακτήρας του γραπτού έργου του είναι αποφθεγματικός. Η δομή και η σύνθεση των αφορισμών του είναι λεπτομερειακά επεξεργασμένη και το ύφος του αινιγματικό. Αυτός είναι άλλωστε ο βασικός λόγος για τον οποίο αποκλήθηκε «σκοτεινός».
Χαρακτηρίζοντας με αυτόν τον τρόπο το έργο του ο Ηράκλειτος υποδεικνύει ότι δεν αποκαλύπτει τη σκέψη του με άμεσο τρόπο, ούτε όμως επιχειρεί να παραπλανήσει τους ακροατές του. Παρέχει τα σημάδια, τα οποία εκείνοι καλούνται να εννοήσουν με τον ορθό τρόπο. Η φιλοσοφία του, πάλι με τα λόγια του ίδιου, δεν είναι μια αυθαίρετη και υποκειμενική κατασκευή αλλά μια έκφραση του λόγου που διέπει τα πάντα, όσο και αν μένει απρόσιτος στους πολλούς. Η δυσκολία κατανόησης του λόγου του δεν οφείλεται επομένως σε δική του ιδιορρυθμία,αλλά στην αδυναμία των πολλών να εννοήσουν όχι τα λόγια του αλλά τον ίδιο τον «λόγο».
Στον Ηράκλειτο η έννοια λόγος έχει πολλές σημασίες και εννοιακές αποχρώσεις. Σημαίνει ομιλία (προφορικός λόγος) αλλά και ρυθμιστική αρχή που διέπει το σύνολο της πραγματικότητας και συνδέει με σχέσεις αναλογίας τα πάντα. Επομένως, εδώ ο λόγος είναι η αιώνια καθολική σχέση που ρυθμίζει την πραγματικότητα, όπως αυτή εκφράζεται γλωσσικά.
Μέλημα του φιλόσοφου είναι η αφύπνιση των ανθρώπων και η καθοδήγησή τους προς την ομολογία, προς τη λογική σκέψη που καθορίζει και συνδέει τη βαθύτερη φύση των πραγμάτων. Με αυτόν τον τρόπο διακρίνει την «πολυμάθεια» από την ουσιαστική και βαθειά γνώση των πραγμάτων.
Κοσμολογία
Ο κόσμος για τον Ηράκλειτο δεν είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ή γένεσης, αλλά προϋπάρχει προαιώνια και περιγράφεται ως ζωντανή φωτιά, η οποία εναλλάξ δυναμώνει και εξασθενεί, χωρίς ποτέ να σβήνει εντελώς.
Το αείζωον πυρ διανύει μια κυκλική τροχιά κατά την οποία μεταλλάσσεται σε θάλασσα, κατόπιν σε γη, για να ακολουθήσει η αντίστροφη διαδικασία μεταλλαγής της γης σε θάλασσα και της θάλασσας σε φωτιά. Το πυρ του Ηράκλειτου είναι μια κοσμολογική σταθερά που αέναα κινείται και μεταμορφώνεται. Η διαρκής κίνηση και μεταβολή αποτελεί το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της πραγματικότητας, το οποίο εξέφρασε ο φιλόσοφος με την εικόνα ενός ποταμού που παραμένει ίδιος, ενώ το νερό που κυλάει μέσα του αλλάζει διαρκώς. Αντίθετα με τους οπαδούς του, τους αποκαλούμενους Ηρακλείτειους, ο φιλόσοφος μάλλον δεν πίστευε σε μια καθολική ροή και μεταβολή, αλλά επέμενε στη σύνδεση αυτής της μεταβολής με σταθερές παραμέτρους. Η παροιμιώδης φράση που χαρακτηρίζει τη φιλοσοφία του Ηρακλείτου:
"Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ'αυτό μένειν"
Σε ό,τι αφορά στα αντίθετά του, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «τα ψυχρά θερμαίνονται, τα θερμά ψύχονται, τα υγρά ξηραίνονται, τα ξηρά υγραίνουν», υποδεικνύει ότι οι φαινομενικά αντίθετες καταστάσεις, τάσεις και δυνάμεις, συνδέονται με μια συνεκτική σχέση αρμονίας. Η σχέση των αντιθέτων του δεν εκφράζεται μόνον μέσω του κοινού λόγου, αλλά και ως «πόλεμος» -μια άλλη όψη της αρμονίας, μια κοσμική σταθερά που διέπει τα αντίθετα και παράγει διαρκώς μέσω συγκρούσεων νέες ισορροπίες. Η χρήση του όρου πόλεμος («πόλεμος πατήρ πάντων» είναι ένα επίσης από τα γνωστά ρητά του) συνδέεται στην ουσία με το «τα πάντα ρει» καθώς τα πάντα στον Κόσμο είναι σε συνεχή κίνηση και διεργασία = σε πόλεμο.
Ο Ηράκλειτος, πιστός στο «τα πάντα ρει» υπενθύμιζε ότι «δεν μπορείς να μπεις δύο φορές στον ίδιο ποταμό» επειδή ανά πάσα στιγμή ο ποταμός αλλάζει, οπότε ποτέ δεν είναι ο ίδιος ποταμός.
Επίσης υποστήριζε ότι η πρωταρχική ουσία στον Κόσμο είναι η ενέργεια (το πυρ). Σήμερα, μετά την πειραματική επιβεβαίωση της θεωρίας του Άλμπερτ Αϊνστάιν γνωρίζουμε βέβαια ότι αυτό είναι αλήθεια και ότι η ύλη και η ενέργεια είναι το ίδιο πράγμα σε διαφορετική κατάσταση.
http://www.mousa.gr/html/irakleitos.htm
lhttp://el.wikipedia.org/
