της Ξένιας Παπαδημητρίου
(ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ)
(ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ)
Στα μέσα του Αύγουστου, του 79 μ.Χ., μετά από μια φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, η Πομπηία, η όμορφη, ακμαία και πλούσια πόλη της Καμπανίας στην Ιταλία, σκεπάστηκε απ' τη λάβα και τη στάχτη του ηφαίστειου και καταστράφηκε ολοσχερώς.
Μετά από ανασκαφές, οι αρχαιολόγοι την βρήκαν θαμμένη σε βάθος 6-7 μέτρα κάτω από τη σημερινή επιφάνεια της γης. Η πόλη περιβαλλόταν από τείχος μήκους 3.500 μέτρων και είχε 8 πύλες. Το σχήμα της πόλης ήταν ωοειδές και είχε έκταση 161 στρεμμάτων. Είχε δρόμους ευθύγραμμους, πλάτους 6-8 μ. Το κέντρο ζωής και της κίνησης της πόλης ήταν η Αγορά, οι τρεις πλευρές της οποίας πλαισιώνονταν από διάφορες ελληνορωμαϊκές στοές. Από τα άλλα κτίσματα της πόλης αξιόλογο ήταν το συγκρότημα των λουτρών, που διέθετε τέλειο σύστημα διαμερισμάτων, με ζεστά και κρύα νερά.
Η Πομπηία η οποία χτιστηκε τον 6ο αιώνα από τους Όσκους, είχε πέσει στα χέρια των Ρωμαίων κι είχε επηρεαστεί πολύ απ' τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους λόφους της, τους σκεπασμένους μ' αμπέλια, όμορφες εξοχικές επαύλεις, και πήγαιναν εκεί για παραθερισμό.
Η γνωστή μας Πομπηία, πόλη που θάφτηκε ολόκληρη κάτω από τις στάχτες και γι αυτό και μπόρεσε να διατηρηθεί αυθεντική, όταν ανοίχτηκε, άνοιξε ένα νέο δρόμο για την αρχαιολογική έρευνα μιας και οι επιστήμονες είχαν στα χέρια τους μια ολόκληρη πόλη που διατηρήθηκε αυτούσια σαν να σταμάτησε ο χρόνος μέσα σε λίγα λεπτά και παρέμεινε έτσι παγωμένος για αιώνες. Η αρχαία Πομπήια ήταν μια πόλη της αυτοκρατορίας 6.000 κατοίκων για την οποία τα τελευταία χρόνια συζητήθηκε μια ακόμη πλευρά της, πιο άγνωστη ως σήμερα, όσον αφορά την πορνεία κι τον ερωτισμό που χαρακτήριζαν την αρχαία πόλη.
Στην πόλη καταμετρήθηκαν 42 πορνεία, μικτές θέρμες, ιδιωτικά σεξ κλαμπ για πλουσίους, πορνεία σε ιδιωτικά σπίτια, ταβέρνες που ήταν κεκαλυμένα πορνεία... Σε κάποια ανασκαφή οι αρχαιολόγοι βρέθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο με τον γλυπτό θεό Πάνα να ζευγαρώνει με μια κατσίκα μένοντας αμήχανα άφωνοι! Το γλυπτό εκτίθεται μαζί με άλλα στην "Ερωτική ζώνη" του Αρχαιολογικού Μουσείου της Νάπολης.Σε αρκετά κτίσματα σώζονται ακόμα επιγραφές που οδήγησαν τους αρχαιολόγους στο συμπέρασμα ότι πολλά από τα σπίτια της πόλης υπήρξαν πορνεία. Ένας άλλος λόγος που οδηγήθηκαν σε αυτο το συμπέρασμα ήταν τα κατα σειρά υπνοδωμάτια, τα κελιά, κι έπειτα οι τοιχογραφίες πάνω από αυτά. Στις τοιχογραφίες απεικονίζονται πολυτελή κρεβάτια ενώ η πραγματικότητα των κελιών είναι πιο φτωχική και διαφορετική. Ο χώρος, καπνισμένος από τις λάμπες, χρησιμοποιείται στο έπακρο έχοντας μέσα μονάχα ένα χτιστό κρεβάτι καλυμένο με ένα στρώμα. Επίσης λέγεται ότι οι συνθήκες υγιεινής ήταν άσχημες. Τα εξωτερικά κελιά που βλέπουν προς το δρόμο καλύπτονται μονάχα με μια κουρτίνα κι είχε άμεση πρόσβαση σ' αυτά ο καθένας. Το "εμπόρευμα" στεκόταν έξω από το σπίτι, είτε στη βιτρίνα ενός παραθύρου φορώντας μια διαφανή φορεσιά, για την προσέλκυση πελατείας.
Στα μικρά κελιά που σώζονται ακόμα μαζί με τα χτιστά κρεβάτια δούλευαν ως πόρνες κυρίως σκλάβες από όλα τα μέρη της αυτοκρατορίας και ειδικά από τις πιο εξωτικές αποικίες. Επίσης κι ελεύθερες πόρνες που νοίκιαζαν ένα κελί πληρώνοντας το αντίτιμο στον ιδιοκτήτη. Πολλές φορές μια κάμαρη ήταν αρκετή, πάνω από ένα κατάστημα ή στο βάθος μιας ταβέρνας για να λειτουργεί συνδυαστικά η επιχείρηση. Πάνω από τα κελιά υπήρχαν γραμμένα τα ονόματα των γυναικών κι οι τοιχογραφίες ήταν σαν ένα είδος καταλόγου, διότι οι πελάτες μπορούσαν να διαλέξουν την ερωτική στάση που εικονιζόταν. Υπήρχε μια επιγραφή που ειδοποιούσε τους επόμενους πελάτες ότι το κελί ήταν κατελυμένο κι έτσι αυτοί περίμεναν τη σειρά τους σκαλίζοντας στον τοίχο διάφορες αθυρόστομες επιγραφές, όπως: Hic ego, cum veni, futui, deinde redei domum.
Fututa sum hic.
Myrtis, bene felas.
Hinc ego nun futui formosam puellam laudatam a multis, sed lutus intus erat.
Hic ego puellas multas futui.
(CIL, IV 2175; 2246; 2217; 2273; 1516)
Στους επάνω ορόφους των πορνείων τα δωμάτια δεν είναι τόσο μικρά, αλλά μεγαλύτερες αίθουσες όπου οι πλουσιότεροι οργάνωναν ιδιωτικές γιορτές με πληρωμένες πόρνες και ανταλλαγές ζευγαριών. Ακόμη και στις ιδιωτικές βίλες διοργανώνονταν τέτοιου είδους γιορτές, μάλιστα σε κάποια απ' αυτές υπάρχει μια αίθουσα με παρόμοιες πορνογραφικές τοιχογραφίες κι ένα παραθυράκι που από κει μπορούσαν να κοιτάζουν τα πρόσωπα της οικίας τις περιπτύξεις του κυρίου τους με πόρνες! Οι τοιχογραφίες στις βίλες είναι καλύτερες μιας και οι ιδιοκτήτες διέθεταν χρήματα για να πληρώσουν ικανότερους ζωγραφους. Εκτός από τοιχογραφίες, οι ερωτικές σκηνές αναπαράγωνται επίσης σε ψηφιδωτά και γλυπτά.
Υπήρχαν και άντρες διατεθιμένοι για ομοφυλλοφιλικό πληρωμένο έρωτα κι εκεί τα όργια δεν απουσίασαν. Στο πλακώστρωτο της πόλης παρατηρούμε ένα φαλλό σαν βέλλος που δείχνει προς ένα σπίτι το οποίο όμως δεν ήταν πορνείο. Το επόμενο πορνείο ήταν ένα τετράγωνο μακριά. Οι ερευνητές μελέτησαν το σπίτι και είδαν αρχικά ότι δεν έμοιαζε με πορνείο. Ποιός ήταν λοιπόν ο λόγος; Ήταν ένα κανονικό σπίτι που στο πίσω μέρος του είχε τα κελιά όπου ο ιδιοκτήτης εκμεταλευόταν τις σκλάβες πόρνες του επι πληρωμή. Οι πόρνες ήταν κατεγραμένες με όνομα και ψευδώνυμο στα κατάστοιχα της αυτοκρατορίας και υπήρχαν κανόνες ένδυσης και κόμμωσης που έπρεπε να ακολουθούν, για να μην μοιάζουν στις κυρίες.
Ο ρόλος της γυναίκας συζύγου ήταν σε πολύ αυστηρή θέση, κι αν είχε εραστή θα έπρεπε να είναι πολύ προσεκτική γιατί θα μπορούσει να χάσει τη ζωή της, η οποία ανήκε δικαιωματικά στο σύζυγο, όπως άλλωστε κι αυτή των παιδιών. Ο σύζυγος είχε το δικαίωμα ακόμα και να τη θάψει ζωντανή. Απαγορευόταν από το νόμο η μοιχεία με γυναίκες Ρωμαίες παντρεμένες κι αντιθέτως ήταν πιο ανεκτικός για συνεύρεση με οποιαδήποτε πόρνη επι πληρωμή. Έτσι στην ουσία ο νόμος έδινε μια ελευθεριότητα στον αγοραίο έρωτα για ν' αποφύγει τη μοιχεία. Ποιός εκμεταλευόταν αυτό το βρώμικο χρήμα; Όχι πάντως οι ίδιες οι σκλάβες, μα ούτε φανερά οι κύριοί τους. Ο νόμος είχε κι εκεί το παραθυράκι του κι έτσι οι κύριοι που δεν επιτρεπόταν να διαχειριστούν ανοιχτά ένα πορνείο, έβαζαν στο πόδι τους ένα δικό τους σκλάβο που τον ελευθέρωναν τυπικά και έκανε εκείνος τον διαχειριστή του πορνείου. Επί Καλιγούλα η Αυτοκρατορία γέμισε αρκετά τα ταμεία της από φόρους που άρχισε να εισπράτει προερχόμενους από τα πορνεία.
Οι θέρμες, τα δημόσια λουτρά δηλαδή, λειτουργούσαν στην αρχαία Πομπηία ως χώροι χαλάρωσης και φροντίδας του σώματος σε συνδυασμό κι εδώ με την πορνεία. Ήταν μικτά και μάλιστα στους χώρους των αποδυτηρίων όπου ξεντύνονταν μαζί άντρες και γυναίκες υπήρχαν αριθμημένες ερωτικές τοιχογραφίες οι οποίες χρησίμευαν και σαν σημάδια για να θυμούνται πού άφηναν τα ρούχα τους. Υπήρχαν μπανιέρες με ζεστό και κρύο νερό και αίθουσα με θερμαινόμενη (!) πισίνα.
Ας μη φανταζόμαστε όμως την Πομπηία ως Λας Βέγκας ή Σόδομα και Γόμορρα. Ήταν μια μικρή πολιτεία που υπάκουε στους νόμους της Ρώμης, και λέγεται ότι δεν ήταν η μοναδική όσο αφορά την πορνεία, είναι όμως η μοναδική που σώζεται αυτούσια για να μπορεί να μελετηθεί καλύτερα. Γλώσσες λένε πως η Πομπηία καταστράφηκε γιατί άξιζε να θαφτεί η αμαρτωλή ζωή της κάτω από τις στάχτες και να σωπάσει μια για πάντα. Σίγουρα πάντως υπήρξε ένα μέρος όπου η παρακμή της αυτοκρατορίας κι ο αδυφάγος χαρακτήρας της φαινόταν δίχως άλλο. Υπήρξε σίγουρα ένα μέρος όπου υπέφεραν σκλάβες, καταδικασμένες μια για πάντα στον αγοραίο έρωτα μέσα σ' αυτά τα βρώμικα κελιά όπου η υπόστασή τους δεν είχε καμία αξία. Η παρακμή κι ολίσθηση της αυτοκρατορίας είναι αισθητή και το τέλος της όπως είναι φυσικό δεν θ' αργήσει να φανεί. Λέγεται ότι προς το τέλος σε κάθε γωνιά της πόλης μπορούσες να βρεις κι ένα πορνείο. Το ότι οι Ρωμαίοι εκτιμούσαν τον αγοραίο έρωτα δείχνει το γεγονός ότι ο αυτοκράτορας Διομητιανός για να αποσπάσει τη χάρη του λαού κατά τη διάρκεια εορτασμών της νίκης κατά των Γερμανών χάρισε μάρκες σε όλους για μια επίσκεψη σε πορνείο!
Κι η Ρώμη, λοιπόν, δεν πέφτει πίσω στις σαρκικές ηδονές. Αν και οι νόμοι κρατούσαν κάποιες ισορροπίες, λέγεται πως δεν ήταν ντροπή να συχνάζει κανείς σε πορνείο γιατί έτσι ικανοποιούσε τις βιολογικές του ανάγκες. Τα περισσότερα από τα σπίτια υπήρχαν στην περιοχή Σουμπουρα όπου κατοικούσαν οι Πληβίοι ή γύρω από το Τσίρκο Μάσσιμο (ιππόδρομος). Ακριβώς εκεί, δίπλα στο αυτοκρατορικό παλάτι, η Μεσσαλίνα σύζυγός του αυτοκράτορα Κλαύδιου που έμεινε γνωστή στην ιστορία για τις ατασταλείες της, εκπορνευόταν με το ψευδώνυμο Λυκίσκα, κι όταν πια εξουθενωμένη την έβρισκε η αυγή στα κρεβάτια των πορνείων και με τον μαύρο καπνό της λάμπας στα μάγουλα, μα ποτέ αρκετά ικανοποιημένη, γύρναγε σπίτι φέρνοντας την οσμή των πορνείων της Ρώμης στο κρεβάτι του αυτοκράτορα. Juv. VI, 130 sgg. Για ν' αποφύγουν τη βρώμα και την προστυχιά των μπορντέλων οι πλούσιοι Ρωμαίοι καλούσαν πόρνες στις επαύλεις τους είτε πήγαιναν σε δικά τους κέντρα, όπως το μπορντέλο χτισμένο στο λόφο Παλατίνο, ιδιοκτησία του αυτοκράτορα Καλιγούλα, όπου δούλευαν ελεύθερες πόρνες καλύτερης κλάσης, τις οποίες μάλιστα διαφήμιζε κρατικός υπάλληλος "καλώντας νέους και γέρους να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους". Apul., Met. VII, 10
HISTORY CHANNEL "Pompei, la capitale del sesso"
