Ο Bruce Batt, επικεφαλής βιολόγος της ομάδας Ducks Unlimited για την προστασία των πτηνών, με έδρα το Μέμφις, εξηγεί:Οι γραμμικοί σχηματισμοί πτήσης των αποδημητικών πτηνών σε μορφή V και J είναι οι πιο συνήθεις σχηματισμοί ενός σμήνους. Μελέτες ορισμένων ειδών πτηνών έδειξαν πως ένας καθαρός σχηματισμός V είναι λιγότερο συνήθης από έναν καθαρό σχηματισμό J.
Υπάρχουν δύο πολύ καλά τεκμηριωμένες και αλληλοσυμπληρούμενες απόψεις που αφορούν το λόγο για τον οποίο τα πτηνά πετούν σε σχηματισμούς. Μία άποψη είναι για να διατηρήσουν ενέργεια, επωφελούμενα την άνωση των στροβίλων αέρα που δημιουργούν τα φτερά του πτηνού-οδηγού.
Η άλλη άποψη είναι για να διευκολύνονται στον προσανατολισμό και την επικοινωνία τους με τα άλλα πτηνά. Η μία άποψη δεν αποκλείει την άλλη, ενώ και οι δυο απορρέουν από μια σειρά ερευνών.
Η σχετική σπουδαιότητα των δύο ανωτέρω μεταβάλλεται αναμφίβολα, καθώς οι διάφοροι παράγοντες, όπως η εποχή του χρόνου ή ο σκοπός των ανεξαρτήτων πτήσεων, μεταβάλλονται και αυτοί με τη σειρά τους.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των τοπικών πτήσεων για ανεύρεση τροφής, η διατήρηση της ενέργειας είναι μικρότερης σημασίας συγκριτικά με τον προσεκτικό προσανατολισμό και την αποφυγή πρόσκρουσης.
Κατά τη διάρκεια μακρινής αποδημίας, ο προσανατολισμός και η επικοινωνία παραμένουν απαραίτητα μεν, η βελτιστοποίηση όμως της θέσης του κάθε πτηνού μέσα στο σμήνος για την καλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας είναι πολύ πιο σημαντική.
Οι ειδικοί χρησιμοποίησαν τους υπολογισμούς της αεροδυναμικής και των μεταβολών των ενεργειακών κυμάτων προκειμένου να εξετάσουν ποια θέση θα έπρεπε να έχουν τα πτηνά μέσα στο σμήνος, ώστε να διατηρήσουν ένα μεγάλο ποσοστό της ενέργειάς τους κατά τη διάρκεια της πτήσης τους.
Αναλύσεις του σχηματισμού των σμηνών με τη βοήθεια φωτογραφιών μέτρησαν τη θέση των πτηνών και φάνηκε πως σχεδόν πάντα είχαν μία τέτοια θέση ώστε να εξοικονομούν τη μέγιστη δυνατή ενέργεια. Η γνώση των οπτικών αξόνων των πτηνών, των «τυφλών σημείων» και του πεδίου οράσεώς τους επέτρεψε στους ερευνητές να εντοπίσουν την ακριβή βέλτιστη θέση που θα έπρεπε να έχουν τα πτηνά μέσα στο σμήνος, προκειμένου να έχουν το βέλτιστο οπτικό αποτέλεσμα.
Οι μελέτες κατηγοριοποίησαν τις θέσεις των πτηνών και έδειξαν πως μερικά ανεξάρτητα πτηνά παίρνουν θέσεις πολύ κοντινές με αυτές που προβλέφθηκαν ότι ικανοποιούν σε μεγαλύτερο βαθμό την υπόθεση της εξοικονόμησης ενέργειας.
Άλλα είναι σε θέσεις με καλύτερη οπτική, άλλα δεν φαίνεται να ανταποκρίνονται σε κανένα από τα παραπάνω οφέλη, ενώ άλλα φαίνεται να έχουν θέσεις που επωφελούνται και των δύο.
Οι οδηγοί των σχηματισμών αλλάζουν ανά διαστήματα, εντούτοις, τα αίτια, η συχνότητα και τα χαρακτηριστικά αυτής της αλλαγής δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί. Η παρατήρηση από εδάφους των σμηνών που διανύουν μεγάλες αποστάσεις είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Υπάρχει μία πληθώρα από διαισθητικές προβλέψεις σχετικά με την επιλογή του οδηγού, και που μπορεί να σχετίζεται με την ηλικία, την εμπειρία, το φύλο, την κατάσταση και την κοινωνική θέση που έχει μέσα στο σμήνος το πτηνό, εντούτοις οι ερευνητές δεν έχουν βρει ακόμα τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουν να προσπεράσουν τα απαγορευτικά ζητήματα της απόστασης του ταξιδίου που πραγματοποιεί το σμήνος.
Μερικοί επιστήμονες εκπαίδευσαν πτηνά να πετούν σε σχηματισμούς με μικρά αεροσκάφη. Ίσως, η προσπάθεια αυτή να αποδώσει καρπούς και να μπορέσουν οι ειδικοί να δώσουν μία σαφή ερμηνεία των αιτιών επιλογής του οδηγού.
Πηγή http://news.pathfinder.gr/scitech/birds-formation.html
