14/9/09

Η άγνωστη πτυχή του Φεντερίκο Φελίνι

«THE Funny Face Shop» έγραφε η μαρκίζα του μικρού μαγαζιού, στη Ρώμη. Hταν το καλοκαίρι του 1944, όταν η «αιώνια πόλη» ήταν πλημμυρισμένη με τη χαρά της ελευθερίας ύστερα από δύο δεκαετίες μουσολινικού φασισμού που είχε φινάλε τη ναζιστική κατοχή. Τα στρατεύματα των συμμάχων ανακάλυπταν την αρχαία ιστορία και τις σύγχρονες απολαύσεις. Πολλοί από τους ένστολους κάθισαν στο σκαμνάκι του μικρού μαγαζιού για μία καρικατούρα του εαυτού τους που θα έπαιρναν ως ανάμνηση στην πατρίδα τους. Ο χαρωπός Ιταλός σχεδιαστής τελείωνε τη δουλειά του χαριτολογώντας και διασκεδάζοντας με τους φαντάρους. Στο τέλος έβαζε την υπογραφή του: «Fellas».



Το όνομα που κρυβόταν πίσω από το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο είναι πασίγνωστο σήμερα, όμως είναι άγνωστη στο ευρύ κοινό αυτή η διάσταση του ταλέντου του. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους μάγους της 7ης τέχνης, του Ιταλού σκηνοθέτη Φεντερίκο Φελίνι.
Αυτό το διάστημα σχέδια του μεγάλου κινηματογραφιστή παρουσιάζονται στο «Iδρυμα Β.Μ. Θεοχαράκη» και στην έκθεση με τίτλο «Oνειρα και εμμονές: Τα σχέδια του Federico Fellini».
Η σχέση του Φελίνι με το κάρβουνο και το μολύβι δεν είναι άγνωστη. Oμως την επισκίασε το βάρος του κινηματογραφικού του έργου. Από την παιδική του ηλικία λάτρευε να ξεφυλλίζει τα κόμικ. Παράλληλα, στα σχολικά του χρόνια ρουφούσε τα στριπ στο εβδομαδιαίο περιοδικό Corriere dei Piccoli.
Τα πρώτα του σκίτσα δημοσίευσε την εποχή που σπούδαζε. Τότε «έκλεισε» και την πρώτη του δουλειά, που ήταν συμβολικό να παντρέψει την αγάπη του εκείνης της εποχής με αυτήν που θα ακολουθούσε χρόνια αργότερα. Ο ιδιοκτήτης του κινηματογράφου Fulgor της ιδιαίτερης πατρίδας του δημιουργού, στο Pίμινι, τον κάλεσε να σχεδιάσει πορτρέτα-καρικατούρες διάσημων ηθοποιών της εποχής.
Μέχρι να εξελιχθεί σε σκηνοθέτη, δημοσίευσε χιουμοριστικά σκίτσα στο εβδομαδιαίο περιοδικό La Domenica del Corriere. Συνεργάζεται με το πετυχημένο χιουμοριστικό περιοδικό Marc' Aurelio, όπου και γίνεται αγαπητός στο αναγνωστικό κοινό όχι μόνο για τα σκίτσα του. Παράλληλα, άρχισε να χαράσσεται η πορεία του Φελίνι ως κινηματογραφικού δημιουργού. Oμως ποτέ δεν σταμάτησε να σχεδιάζει. Ζωγράφιζε τις εικόνες που ήθελε για τις ταινίες του: πρόσωπα, κοστούμια, σκηνικά. Επίσης, ακολουθώντας την προτροπή του ψυχαναλυτή του, Ερνστ Μπέρνχαρντ, ξεκίνησε να σχεδιάζει τα όνειρά του σαν αφηγήματα. Ετσι, προέκυψε το «Βιβλίο των Ονείρων» (Libro dei Sogni), που δέκα αναπαραγωγές σελίδων του αποτελεί υλικό της έκθεσης μαζί με 80 πρωτότυπα σχέδια. Oμως τα σχέδια ο ίδιος ο Φελίνι τα θεωρούσε εφήμερα. Δεν τα κρατούσε, παρά τα τσαλάκωνε και τα πέτουσε. Oπως σημειώνει στον κατάλογο της έκθεσης η Ελισάβετ Πλέσσα, που μαζί με τον Πλάτωνα Ριβέλη επιμελούνται την έκθεση, «παρέμειναν μόνο τα σχέδια που κράτησαν εκείνοι που τους τα χάριζε ανυπόμονα μόλις τα τελείωνε ή που του τα τραβούσαν για να τα διασώσουν πριν τα τσαλακώσει και τα πετάξει», ενώ προσθέτει πως ο Φελίνι «σκιτσάριζε για να ονειροπολήσει, να φαντασιωθεί ερωτικά, να γοητεύσει μια γυναίκα, για να καταλάβει καλύτερα αυτό που έφευγε διαρκώς από μπροστά του, για να εξηγήσει στους κινηματογραφικούς συνεργάτες του ένα ρόλο, μια σκηνή, ένα ντεκόρ ή ένα κοστούμι, για να απεικονίσει ένα πρόσωπο…».



Σε ίδιους τόνους ο Πλάτων Ριβέλλης υπογραμμίζει: «Ο Φεντερίκο Φελίνι δεν είχε ποτέ την επιθυμία να εκφράσει ένα μήνυμα. Είδε απλώς την τέχνη του ως έναν τρόπο να απασχολήσει τον εαυτό του και εμάς, όπως ένας τροβαδούρος παρηγορεί και διασκεδάζει τους ανθρώπους απαγγέλλοντας με στίχους αυτά που εκείνοι ήδη γνωρίζουν και που ίσως πιο πεζά αφηγούνται».
Παράλληλα με την έκθεση, θα πραγματοποιηθεί στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Θεοχαράκη η προβολή πέντε ταινιών του Φεντερίκο Φελίνι, τις οποίες θα σχολιάζει ο Πλάτων Ριβέλλης. Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία του Ιδρύματος Θεοχαράκη με το Ιδρυμα Federico Fellini, ενώ τελεί υπό την αιγίδα της ιταλικής πρεσβείας στην Αθήνα. Διάρκεια έως τις 20 Σεπτεμβρίου.